Ang bayan na kilala sa nakaraan bilang sentro ng insurhensiya sa gitnang Leyte ay idineklarang ganap na malaya mula sa mga banta ng New People’s Army (NPA) nitong Huwebes, Setyembre 12, 2024.
Sa pamamagitan ng isang resolusyon ng Municipal Peace And Order Council at Sangguniang Bayan, idineklara ang bayan bilang may Stable Internal Peace and Security Conditions (SIPC).
Ang mga pangunahing kaganapan sa deklarasyon na ginanap sa Burauen Community College ay ang paglagda ng isang memorandum of understanding at pangako ng commitment ng iba’t ibang stakeholders at ang sabay-sabay na pagpapakawala ng mga puting kalapati.
Sa kanyang talumpati, pinasalamatan ni Mayor Juanito Renomeron ang lahat ng mga stakeholder na tumulong sa pag-abot ng mga kondisyon para sa deklarasyon ng kanilang bayan bilang mapayapa.
“Sa mga nakaraang taon, nasaksihan natin ang sabay-sabay na pagsusumikap ng gobyerno kasabay ng Philippine Army at lokal na pamahalaan. Na-address natin ang mga ugat ng rebelyon sa pamamagitan ng paghahatid ng mga programa at serbisyo. Ito ay nagresulta sa pagbawas ng impluwensya ng NPA,” sabi ni Renomeron.
Sinabi ni Brig. Gen. Noel Vestuir, Commander ng 802nd Infantry Brigade ng Philippine Army, na nagkaroon ng mga pagtatangkang muling pumasok ng NPA sa Burauen, ngunit nabigo sila.
“Sa bawat pagkakataon na may mga sightings ng mga armadong tao sa mga komunidad, agad itong nire-report sa mga awtoridad. Ayaw ng mga tao ng Burauen na muling mag-set foot ang NPA sa Burauen,” sabi ni Vestuir sa panahon ng deklarasyon.
Sa ilalim ng mga yugto ng normalization ng Armed Forces of the Philippines, ang isang lugar ay binibigyan ng SIPS status kung walang marahas na teroristang aktibidad na isinagawa ng NPA sa loob ng hindi bababa sa isang taon.
Ayon sa mga rekord ng militar, walang naitalang pag-atrosidad sa 77 na barangay ng bayan mula noong 2016.
Ang bayan ay itinuturing na taguan ng mga armadong rebelde dahil sa makakapal na kagubatan nito at estratehikong lokasyon sa gitnang bahagi ng lalawigan ng Leyte. Ang bayan ay napapaligiran ng dalawang lungsod —Ormoc at Baybay—at limang bayan.
Ang Burauen ang kauna-unahang bayan sa pangalawang congressional district ng Leyte na nakamit ang ganitong estado at ang ikawalong bayan sa buong lalawigan ng Leyte.
Ang pinakamalaki sa Leyte, ang Burauen ay isang 1st class na bayan na may populasyon na 52,511 katao.
Panulat ni Cami
Source: PNA